Na het colloquium over de Christusliefde in de vroege Kerk
Zaterdag 12 november 2016 sloot Mgr. Johan Bonny, bisschop van Antwerpen, het feestcolloquium af, de bekroning van tien jaar Leerhuis van de kerkvaders.
Deelnemers en organisatoren kunnen terugblikken op een rijk gebeuren. We werden ons allen even dieper bewust samen onderweg te zijn op een weg van liefde, door Christus op gang gebracht. Dit werd aangevoeld doorheen de gewaardeerde inhoud van de referaten over de kerkvaders van oost en west. Maar ook de liturgische, biddende en kunstige omkadering maakten deze driedaagse tot een 'compleet' gebeuren, bezield door de intense deelname van meer dan honderd positief ingestelde christenen: katholieke, orthodoxe en protestantse gelovigen.
Christus was het centrale thema. Alle conferenties en de hele atmosfeer zouden naar Hem en zijn liefde verwijzen: dat was het opzet en de hoop van de inrichters, met name het Leerhuis van de kerkvaders en CCV in het bisdom Gent in samenwerking met de orthodoxe parochie van de H. apostel Andreas.
We kunnen dankbaar terugblikken op dit colloquium ën op de voorbije tien jaar en we hopen dat de Heer zijn Geest ook in de komende jaren rijkelijk zal schenken.
In het website-onderdeel Artikels vindt u de teksten van de lezingen.
Tussen de fotoreeksen leest u enkele impressies van een deelnemer.
Klik op de foto's om ze te vergroten. Met dank aan onze fotograaf Guy Verstraete.
Enkele impressies van een deelnemer
Het was al lang aangekondigd: het Leerhuis van de Kerkvaders viert zijn tiende verjaardag! Konden we dit jubileum waardiger herdenken dan met een colloquium over de persoon van Jezus Christus? Immers, om Hem is het allemaal te doen. Vandaar deze titel: 'De liefde van Christus laat ons geen rust' (2 Kor 5,14). Het Christusgeloof in de vroege Kerk.
Op donderdag 10 november was het dan zo ver. Het regende flink toen ik die avond aan de receptie in de Oude Abdij van Drongen vriendelijk werd verwelkomd. En ik was er niet alleen. Met honderdtwintig personen zijn we op het aanbod van dit colloquium ingegaan. Ze kwamen van overal uit het Vlaamse land tot zelfs uit Nederland. Vanaf de start had ik een bepaald gevoel: we zijn hier zo maar geen cursisten. Neen, hier hadden we te doen met een groep geëngageerde christenen vanuit een rijke variatie: gelovigen uit de katholieke Kerk, uit de orthodoxie en uit de reformatie. Een variatie die trouwens het Leerhuis kenmerkt. Allemaal waren we deze dagen naar Drongen gekomen om samen naar Christus te kijken en van Hem te horen, met de bedoeling Hem beter te leren kennen, te beminnen en te volgen. Op die weg zijn de kerkvaders onze gidsen. Daarom zijn we ook biddend begonnen, zoals altijd trouwens in de bijeenkomsten van de leergangen in het Leerhuis. De lezingen lagen 'in-gebed' in het gebed! Dat was ongetwijfeld de meerwaarde van dit colloquium. Wie kent de lofprijzing niet waarmee elke samenkomst van het Leerhuis start? "Hemelse Koning, Trooster, Geest van waarheid, die alom tegenwoordig zijt en het heelal vervult, schat van alle goed en schenker van het leven, kom en woon in ons, zuiver ons van alle smet, en red, o Goede, onze zielen."
Na de gebruikelijke woorden van welkom gingen we dadelijk van start. De eerste inleiding werd ons gebracht door Joris Van Ael: 'Wie Mij ziet, ziet de Vader' (Joh 14,9). Christus in de iconografie. Wat werd ons in deze lezing bijgebracht? Geen technische gegevens over het schrijven van iconen, geen weetjes over het typisch eigene bij de iconen. Iets heel anders. In een sterk meeslepend betoog opende Joris ons voor de vraag van de apostel Filippus: 'Heer, toon ons de Vader' (Joh 14,8). We mochten horen hoe in de eerste eeuwen op die vraag antwoord werd gegeven. Ik was zeer getroffen door het antwoord dat we vanuit de iconografie krijgen. In de grote variatie van de iconen van Jezus Christus is eeuwenlang geloof doorgegeven, werd het mysterie van de Menswording versluierd en ontvouwd. Het gelaat van Christus is het gelaat waar we allen naar op zoek zijn. In dit gelaat toont zich God aan ons. – Die eerste avond hebben we biddend afgesloten in de Ruusbroeckapel. In een indrukwekkende stilte die zich opende voor gebed, mochten we een uur lang luisteren naar Jean-Etienne Langianni en Frédéric Tavernier. Ze zongen God ter ere de oude Christushymnen uit Oost en West. Met de ingetogen zang van de dagsluiting hebben we daarop die eerste avond afgesloten.
Op vrijdag 11 november hebben we de dag geopend met de lofprijzing van het morgengebed. Verder stonden er voor die dag vijf lezingen op het menu. Veel tijd om de Wapenstilstand te gedenken zou er dus niet in zitten! De vijf lezingen waren vanuit een bepaalde logische orde geprogrammeerd. Het colloquium wilde ons immers naar Christus doen kijken vanuit het Christusgeloof van de vroege Kerk. Dan maar met de vroege Kerk beginnen. In twee krachtige lezingen belichtte Fr. Andrew Louth van de University of Durham in Engeland de Apostolische Vaders. In de eerste lezing stond hij meer bepaald stil bij de liefde voor Christus bij de vroegchristelijke martelaren. Wie kent ze niet, de eerste grote martelaren zoals Ignatius van Antiochië, de vrouwen Perpetua en Felicitas, de martelaren van Lyon en Vienne en zoveel anderen. Voor deze volgelingen van Jezus tot in de marteldood was de aardse dood aanvaarden een binnengaan in het volle leven in Christus. In een tweede lezing ging het dan meer in het bijzonder over het Christusmysterie bij Athanasius van Alexandrië, een van de vermaardste kerkvaders van het Oosten. Van deze laatste komt trouwens het sterke geloofsgetuigenis: 'Want God werd mens opdat wij god zouden worden!'
De namiddagsessie werd geopend met opnieuw een biddend luisteren naar Christushymnen uit Oost en West, ons gebracht door hetzelfde duo van de vorige avond. Daarop kwam Sebastian Brock van de University of Oxford in Engeland aan de beurt met zijn verhaal over de liefde voor Christus bij Efrem de Syriër, een nieuwe kerkvader. Efrem was diaken en heeft ons voor de viering van de liturgie hymnen van onschatbare waarde nagelaten. Niet voor niets eert de Syrische kerk hem als 'de lier van de heilige Geest'! Dom Philippe Vanderheyden, emeritus abt van Chevetogne, mocht de lezingenreeks van die eerste studiedag afronden met een woord over 'Christus beminnen in de armen'. Naar Dom Philippe moet men biddend luisteren. Zijn woord geeft niet enkel kennis mee, maar op zijn typisch eigen wijze, heel eenvoudig, stemt hij zijn toehoorders af op Christus, om Hem te zoeken waar Hij echt te vinden is, nl. in de armen. Een model hiervan was Johannes Chrysostomus.
Die vrijdagavond waren we uitgenodigd in de Sint-Andreaskerk van de orthodoxe parochie van Gent. Daar ging vader Dominique Verbeke voor in een orthodoxe avonddienst. Een klein koor van zijn parochie begeleidde dit gebed met de zo rijke gezangen van de Orthodoxie. Nog steeds in de sint-Andreasparochie kregen we na het avondgebed nog een toemaatje. Zuster Magdalen, uit het monasterium van de H. Johannes de Doper in Maldon, Essex, hield een avondlezing over de liefde voor Christus bij de heilige Silouan de Athoniet. Uit het betoog van zuster Magdalen onthoud ik vooral wat het diepe verlangen van Christus is: dat de liefde die de Drie-Eenheid één maakt ook in de mensen zou zijn om ons één te maken in God. Tot wat een adel heeft God ons uitverkoren! De orthodoxe parochie heeft ons hierna nog verrast met een feestelijke receptie!
Met het morgengebed op zaterdag 12 november hebben we onze laatste werkdag ingezet! Broeder Manu Van Hecke, abt van Westvleteren, mocht voor ons allen vader en gids zijn in de eerste lezing van deze dag. Een aangrijpend onderwerp: 'Alles prijsgeven voor Christus'. Meer bepaald had abt Manu het over de liefde tot Christus in de woestijn. Deze bezinning heeft ons allen diep geraakt. Abt Manu heeft ons het belang van de woestijn leren zien als we Christus in ons leven centraal willen stellen. Daarop kwam Dirk Boone aan het woord, de tweede inleider. Zijn thema: 'De Christusliefde bij Jan van Ruusbroec'. Geruisloos, bijna onmerkbaar stak er in de reeks inleidingen van dit colloquium een rode draad, een evolutie. We zijn begonnen met de grote woestijnvaders uit de Oudheid en zijn ermee doorgegaan tot we beland zijn bij de mystici van veel latere tijden. Jan van Ruusbroec, een vader uit ons eigen midden, is één van die latere tijden. Hij behoort tot de grootste mystici uit de Middeleeuwen. Dirk nam ons mee in de geschriften van Ruusbroec over de eucharistie. Een ware ontdekking! Iedereen zou dit moeten weten en zijn geschriften lezen. Wie kennis genomen heeft met wat Ruusbroec ons over de eucharistie leert zal anders communiceren. Gegarandeerd! Het middaggebed sloot deze rijke voormiddag lovend en biddend af.
De namiddagsessie vormde een waardig sluitstuk. We mochten vooreerst luisteren naar Mgr. Athenagoras Peckstadt, metropoliet van België, bisschop van de orthodoxe kerk. Bewogen vanuit de rijkdom van de orthodoxe theologie heeft de bisschop ons meegesleept in zijn aangrijpende bezinning over 'Christus liefhebben in de Kerk'. Het slotwoord was voor een andere bisschop, Mgr. Johan Bonny, de bisschop van Antwerpen. Kernachtig heeft hij de titel van het colloquium in de verf gezet. Hij deed dit door kort maar helder te wijzen op de drie woorden van de begeleidende schrifttekst uit deze titel: 'De liefde van Christus laat ons geen rust' (2 Kor 5,14). Hier staan drie woorden centraal: 'ons', 'Christus' en 'laat ons geen rust'. De indringende bezinning op die drie woorden vormden niet enkel een passende afsluiting van het colloquium. Ze gaf meteen de toon aan waarmee we van dit colloquium konden afscheid nemen door de rijkdom ervan mee te nemen met de bedoeling die verder uit te diepen en er vooral van te leven.
Die avond zal iedereen wel heel dankbaar huiswaarts zijn getrokken. Dankbaar voor de inrichters van het colloquium, dankbaar ook voor de inleiders van de lezingen, dankbaar voor elkaar. Het colloquium heeft vooral twee dingen gedaan. Het heeft ons aangemoedigd en toegerust! In een tijd waarin geloof en geloofsbeleving niet zo vanzelfsprekend meer zijn, hebben die dagen ons 'aangemoedigd' om ervoor uit te komen dat de liefde van Christus ook ons geen rust laat (2 Kor 4,15). En om dit te kunnen werden we 'toegerust' met de rijkdom van de Oudvaders. Paus Franciscus zelf daagt ons uit met een vraag waar geen enkele christen om heen kan: 'Staat Christus in het middelpunt van mijn leven? Plaats ik Christus daadwerkelijk centraal in mijn leven? Wie zichzelf en niet Christus in het midden plaatst, komt op een dwaalspoor terecht.'
Verslag door Marc Vanhoutte sdb, Don Bosco Missieprocuur te Boortmeerbeek.
